اگر قصد خرید تابلو فرش داشته باشید و با روش‌های تشخیص تابلو فرش دستباف از ماشینی آشنا نباشید؛ ممکن است به‌راحتی سرمایه خود را بر باد دهید! اهمیت این تشخیص آنجایی پررنگ می‌شود که بدانیم تابلو فرش‌ های دستباف ارزش و قیمت بسیار بیشتری نسبت به تابلو فرش‌های ماشینی دارند.

همین موضوع باعث شده تا تعدادی از افراد از عدم توانایی مردم در تشخیص تابلو فرش دستباف از ماشینی سو استفاده کنند و حتی گاهی فرش‌ های ماشینی و بی‌کیفیت را با نام تابلو فرش دستباف به مردم بفروشند. برای پیشگیری از افتادن در دام چنین افرادی بهتر است بدانید که تشخیص تابلو فرش دستباف از ماشینی غیرممکن نیست.

در ادامه این مطلب به معرفی و توضیح روش‌هایی برای پی‌بردن به تفاوت تابلو فرش دستباف با ماشینی می‌پردازیم. با ما همراه باشید.

اهمیت تشخیص تابلو فرش دستباف از ماشینی

اهمیت این موضوع جایی است که بدانیم تابلو فرش‌های دستباف ارزش و قیمت به‌ مراتب بیشتری نسبت به تابلو فرش‌های ماشینی دارند. تابلو فرش‌ های دستباف و ماشینی، از نظر کیفیت، ارزش و قیمت، تفاوت‌های اساسی با یک دیگر دارند. تابلو فرش‌ های دستباف، حاصل تلاش و زحمت شبانه‌ روزی و هنر دست بافندگان ماهر است؛ و از ارزش هنری و به همین دلیل از ارزش معنوی و مادی بالایی برخوردارند. در حالی که تابلو فرش‌ های ماشینی، به‌صورت مکانیکی و با استفاده از دستگاه‌های صنعتی تولید می‌شوند؛ و ارزش هنری و فرهنگی آنها کمتر است.

بنابراین تشخیص تابلو فرش دستباف از ماشینی، اهمیت زیادی دارد. این تشخیص به خریداران کمک می‌کند تا با آگاهی بیشتری نسبت به خرید تابلو فرش اقدام کنند.

اهمیت تشخیص تابلو فرش دستباف از ماشینی، از جنبه‌های مختلفی قابل‌بررسی است. از جمله این جنبه‌ها می‌توان به مواردی مانند کیفیت تابلو فرش، ارزش تابلو فرش و قیمت آن اشاره کرد. تابلو فرش‌های دستباف، از کیفیت بالاتری نسبت به تابلو فرش‌های ماشینی برخوردار هستند.

این کیفیت در دوام، استحکام و زیبایی تابلو فرش‌های دستباف تاثیرگذار است. علاوه بر این تابلو فرش‌های دستباف، ارزش مادی بالاتری نسبت به تابلو فرش‌های ماشینی دارند. این ارزش، به دلیل عواملی مانند کیفیت، هنری بودن و کمیاب بودن تابلو فرش‌های دستباف است. در نهایت، تابلو فرش‌های دستباف، دوام و عمر بالاتری نیز نسبت به تابلو فرش‌های ماشینی دارند.

با توجه به نکات ذکر شده، تشخیص تابلو فرش دستباف از ماشینی، می‌تواند به خریداران کمک کند تا به تفاوت تابلو فرش دستباف با ماشینی پی ببرند و با آگاهی بیشتری نسبت به خرید تابلو فرش اقدام کنند. تا در خرید تابلو فرش متضرر نشوند.

 

ویژگی‌ های تابلو فرش دستباف

تابلو فرش‌های دستباف منعکس‌کننده هنر و اراده هنرمندانی هستند که آنها را ساخته‌اند. تولید تابلو فرش‌های دستباف به دلیل عملکرد انسانی بسیار زمان‌بر، وقت‌گیر و خسته‌کننده است. به همین دلیل است که تابلو فرش‌های دستباف بسیار گرانتر از تابلو فرش‌های ماشینی هستند.

الیاف مورد استفاده در تولید تابلو فرش‌های دستباف عموماً موادی مانند پنبه، کنف، پشم، ابریشم و سایر الیاف طبیعی است. در تولید تابلو فرش‌های دستباف استفاده از ابریشم عموماً با هدف برجسته‌ سازی و بهبود کیفیت قالی صورت می‌گیرد. تابلو فرش دستباف باکیفیت در صورتی که در شرایط مساعد بهینه و مطلوب نگهداری شود؛ تا نسل‌ها ماندگاری خواهد داشت و می‌توان سال‌های سال از آن نگهداری کرد.

ویژگی‌های تابلو فرش ماشینی

شناختن ویژگی‌های تابلو فرش ماشینی به تشخیص تابلو فرش دستباف از ماشینی کمک شایانی می‌کند. تابلو فرش‌های ماشینی عموماً در ابعاد و اندازه‌های بسیار بزرگ و به کمک کامپیوترها و سایر ابزارآلات صنعتی تولید می‌شوند. الیاف در تابلو فرش‌های ماشینی عموماً از مواد مصنوعیِ تولید شده از موادی مانند پروپیلن، نایلون، پلی‌استر، اکریلیک و ابریشم مصنوعی هستند.

 

به دلیل کیفیت و طول عمر پایین‌تر قیمت تابلو فرش‌های ماشینی نیز نسبت به تابلو فرش‌های دستباف بسیار پایین‌تر است. اما تابلو فرش‌های ماشینی نیز اگر از مواد اولیه خوب مانند الیاف پشمی تولید شده باشد؛ تا سال‌های سال می‌تواند عمر کند. با این وجود میانگین عمر اغلب فرش‌های ماشینی چیزی در حدود ۲۰ سال است. علاوه بر همه این موارد، جمع‌آوری تابلو فرش‌های ماشینی ارزشی برای کلکسیونرها و علاقمندان به هنر نخواهد داشت.

تفاوت الیاف تابلو فرش

یکی از موارد مهم در تشخیص تابلو فرش دستباف از ماشینی توجه به الیاف تابلو فرش است. اکثر افراد تصور می‌کنند که شناختن جز به جز فرش‌ها و تابلو فرش‌ها تنها کار متخصص‌ها و افراد با تجربه است. اما حقیقت اینجاست که اگر تنها بتوانید الیاف تابلو فرش‌های دستباف و ماشینی را به‌خوبی بشناسید؛ می‌توانید به تفاوت تابلو فرش دستباف با ماشینی پی ببرید و هر یک از آنها را تشخیص بدهید.

 

در تولید و بافتن تابلو فرش‌های دستباف عمدتاً از الیاف طبیعی مانند ابریشم، کرک، پشم، کنف و موادی از این قبیل استفاده می‌شود. استفاده از الیاف طبیعی در تولید تابلو فرش‌های دستباف مزایای بسیار زیادی از جمله درخشندگی، افزایش کیفیت، افزایش ماندگاری و مواردی از این قبیل را برای فرش دستباف به همراه دارد؛ و دقیقاً به همین دلیل است که قیمت فرش دستباف بالاتر می‌رود.

اما از طرف دیگر استفاده از این الیاف طبیعی در تولید فرش‌های ماشینی و تابلو فرش‌ های ماشینی اصلاً به‌صرفه و اقتصادی نیست. در مقابل در تولید تابلو فرش‌های ماشینی از الیاف مصنوعی استفاده می‌شود؛ که این موضوع کاهش چشمگیری را در خصوص قیمت‌ های تمام شده برای تولید فرش به همراه خواهد داشت.

پس توجه به تفاوت الیاف یکی از راه‌های تشخیص تابلو فرش دستباف از ماشینی است. اما متخصص‌شدن در تشخیص تفاوت الیاف فرش‌های دستباف و ماشینی تا حدی نیاز به تجربه در حوزه فرش دارد.

 

تفاوت نوع رنگ و نفوذ رنگ

نوع رنگ‌ها نیز یکی دیگر از تفاوت‌های تابلو فرش‌های دستباف با ماشینی است. بنابراین توجه‌کردن به رنگ یکی از راه‌های تضمینی برای تشخیص تابلو فرش دستباف از ماشینی است.

در تولید تابلو فرش‌های دستباف از رنگ‌های کاملاً طبیعی و ارگانیک استفاده می‌شود. این رنگ‌های طبیعی و ارگانیک از نفوذ به عمق بافت فرش ناتوان‌اند.

در مقابل هنگام تولید تابلو فرش‌های ماشینی به منظور کاهش ریسک‌های ناخواسته و کاهش هزینه تمام شده تولید فرش، از رنگ‌های مصنوعی و ارزان‌تر استفاده می‌شود. از خواص این رنگ‌های مصنوعی این است که می‌توانند به عمق فرش نفوذ کنند.

پس تفاوت تابلو فرش دستباف با ماشینی این است که در فرش دستباف اگرچه رنگ به کار رفته در تولید رنگ طبیعی و ارگانیک است؛ اما عمق فرش (تار و پود فرش) به‌خوبی رنگ نگرفته است. از طرف دیگر در تابلو فرش ماشینی با وجود اینکه رنگ مصنوعی و غیرطبیعی است؛ اما به‌خوبی در اعماق گره‌های فرش نفوذ می‌کند.

 

تفاوت طرح تابلو فرش

یکی دیگر از روش‌های تشخیص تابلو فرش دستباف از ماشینی توجه به تفاوت‌های طرح این دو مدل تابلو فرش است. شاید بتوان گفت که تفاوت طرح روی تابلو فرش دستباف و ماشینی به‌عنوان بارزترین و آشکارترین تفاوت تابلو فرش دستباف با ماشینی به شمار می‌رود.

یکی از ویژگی‌ های بارز فرش‌های دستباف این است که طرح‌ های روی این فرش‌ها صددرصد بدون نقص نیستند؛ و ممکن است در برخی از نقاط این طرح، عدم تقارن یا ناصافی وجود داشته باشد. این عدم تقارن نشان از بی‌کیفیت بودن فرش نیست و کاملاً برعکس، خبر از اصالت و ارزش بالای این محصولات می‌دهد.

کار دست انسان هرگز به‌دقت طرح‌های تولید شده توسط ماشین نمی‌رسد؛ اما طبیعتاً و قطعاً ارزشی بالاتر از آنها دارد. طرح‌های تابلو فرش‌های ماشینی توسط کامپیوترها حک می‌شوند؛ و به همین دلیل دقتی بسیار بالاتر از کار دست انسان دارند.

هنگام خرید تابلو فرش یکی از راه‌های تشخیص تابلو فرش دستباف از ماشینی توجه به طرح آن است. اگر دیدید که طرح تابلو فرش مورد نظر چندان دقیق نیست و در برخی قسمت‌ها عدم تقارن و ناهماهنگی‌هایی دارد؛ به‌احتمال زیاد دست روی خرید یک تابلو فرش دستباف گذاشته‌ اید.

 

تفاوت لبه‌ ها یا کناره‌ های تابلو فرش

یکی دیگر از روش‌های تشخیص تابلو فرش دستباف از ماشینی توجه به کناره‌های فرش یا همان پود فرش است.

کناره فرش بخشی از فرش است که لبه‌های آن قرار دارد؛ و نقشی مهم در زیبایی و استحکام فرش ایفا می‌کند. در فرش‌های دستباف، کناره فرش معمولاً از رشته‌های پود تشکیل شده است؛ که در لبه بیرونی فرش پیچیده می‌شوند و یکدیگر را نگه می‌دارند. این کناره‌ها معمولاً با دست کوک می‌خورند؛ و از این رو ممکن است کاملاً مستقیم نباشند و قدری ناهموار باشند. اینجاست که تفاوت تابلو فرش دستباف از ماشینی آشکار می‌شود.

در فرش‌های ماشینی، کناره فرش معمولاً به وسیله دستگاه دور دوزی می‌شود. این کناره‌ها معمولاً یکنواخت و هموار هستند و از نظر استحکام نیز بسیار مقاوم هستند.

کناره فرش در فرش‌های دستباف علاوه بر نقش کاربردی، نقش تزیینی نیز دارد. بافندگان هر منطقه‌ای روش‌ها و سبک‌های متفاوتی برای پایان‌دادن کناره‌های فرش دارند. این تفاوت‌ها می‌تواند شامل نحوه پیچیدن پودها، نحوه کوک‌زدن کناره‌ها و حتی استفاده از رنگ‌های مختلف برای کناره‌ها باشد. به همین دلیل کناره فرش می‌تواند به‌عنوان یک عنصر مهم برای تشخیص مبدا یا اصلیت آن قالی استفاده شود.

 

تفاوت ریشه‌ های تابلو فرش

یکی دیگر از روش‌های واضح برای تشخیص تابلو فرش دستباف از ماشینی توجه به ریشه‌های فرش است. در تابلو فرش‌های ماشینی ریشه‌ها به‌صورت جداگانه به فرش متصل می‌شوند و با آن دوخته می‌شوند؛ اما در تابلو فرش‌های دستباف ریشه‌ها جزئی از خود فرش و ادامه تارهای همان فرش هستند.

توجه به همین نکته به‌ظاهر ساده منجر به تشخیص تفاوت تابلو فرش دستباف از ماشینی می‌شود.

تفاوت پشت تابلو فرش

آخرین روش و یکی از بهترین و مؤثرترین روش‌ها در تشخیص تابلو فرش دستباف از ماشینی در نظر گرفتن پشت فرش و توجه به گره‌های آن است. از آنجایی که فرآیند بافت تابلو فرش دستباف توسط انسان و به صورت دستی صورت می‌گیرد ممکن است گره‌هایی که در بافت این نوع از فرش‌ها زده می‌شوند کاملاً دقیق و یکسان نباشد. ممکن است برخی گره‌ها کوچک و برخی بزرگ‌تر باشند و به‌طورکلی در سراسر فرش ناهمگونی و ناهماهنگی در اندازه گره‌ها دیده می‌شود.

اما به دلیل اینکه در تابلو فرش‌های ماشینی گره‌ها به صورت اتوماتیک و توسط ماشین ‌زده می‌شوند؛ یکسان و مشابه هم هستند و هیچ ناهماهنگی در اندازه‌های آن دیده نمی‌شود.

پس یکی از مهم‌ترین تفاوت‌های بین تابلو فرش دستباف و ماشینی، نوع گره‌های به کار رفته در آنها است. در تابلو فرش‌های دستباف، گره‌ها به‌صورت دستی توسط بافندگان بافته می‌شوند. در حالی که در تابلو فرش‌های ماشینی، گره‌ها به صورت مکانیکی توسط دستگاه‌ها بافته می‌شوند.

همین تفاوت تابلو فرش دستباف با ماشینی بر ارزش آن می‌افزاید. از آنجایی که تابلو فرش دستباف کار دست انسان و نتیجه زحمت انسان است؛ بسیار ارزشمندتر از تابلو فرش ماشینی است که به‌صورت انبوه و توسط ماشین تولید شده است.

تفاوت تابلو فرش دستباف با ماشینی در یک نگاه

به طور خلاصه می‌توان تفاوت‌های تابلو فرش دستباف و تابلو فرش ماشینی و روش‌های تشخیص تابلو فرش دستباف از ماشینی را در موارد زیر خلاصه کرد:

• در تابلو فرش‌های دستباف از رنگ‌های طبیعی استفاده می‌شود. این رنگ‌ها توانایی نفوذ به تار و پود فرش را ندارند؛ اما در تابلو فرش‌های ماشینی از رنگ‌های مصنوعی استفاده می‌شود و این رنگ‌ها می‌توانند به عمق فرش نفوذ کنند.
• در تابلو فرش‌های دستباف از الیاف طبیعی مانند ابریشم، کرک، پشم و کنف استفاده می‌شود؛ که در افزایش کیفیت و ماندگاری تابلو فرش تاثیر بسیار مثبتی دارد. در تولید تابلو فرش‌های ماشینی به منظور کاهش هزینه‌ ها از الیاف مصنوعی استفاده می‌ شود.
• در تابلو فرش‌های دستباف، ریشه‌ها ادامه تارهای فرش و بخشی از خود فرش هستند. در تابلو فرش‌ های ماشینی ریشه‌ها به‌طور جداگانه به تابلو فرش متصل می‌شوند.
• فرش‌های دستباف کاملاً متقارن و منظم نیستند؛ و ممکن است در قسمت‌ هایی ناهمواری‌های داشته باشند. اما تابلو فرش‌های ماشینی کاملاً منظم و متقارن هستند.
• لبه‌ های کناره‌ ها در تابلو فرش‌های دستباف منظم و یکسان نیستند؛ اما در تابلو فرش‌های ماشینی کاملاً منظم و یکدست‌ اند.